Ksiazki Wazne w moim zyciu

Zaczne od nastepnego obrazu dziadzia, poniewaz dzisiaj sam suchy tekst:

 

 

 

 

Zgodnie z wyzwaniem lirael oraz trwajaca akcja GW postanowilam zrobic liste ksiazek, które byly dla mnie wazne. Tak na dzien dzisiejszy i zgodnie z obecnym nastrojem i stanem pamieci.

 

Na poczatku bylo slowo – mówione w postaci recytacji i spiewów w wykonaniu mojej Babci.

 

W wieku lat czterech zapoznalam sie z grubym, rozpadajacym sie tomem Bajek braci Grimm. Podarowala mi go i czytala ówczesna pomoc domowa, Teresa. Kochalam te bajki dlugo – zwlaszcza te o Wieloskórce (niech Bruno Bettelheim wymysla czemu).

 

Jak mialam piec lat uslyszalam fragment „Dzieci z Bullerbyn”. Reszte doczytalam jako lekture szkolna. Ale pamietam tylko ten najwczesniejszy rozdzial – zanim sama przeczytalam calosc Latami meczylo mnie, ze nie wiedzialam skad fragment pochodzil.

 

W wieku lat osmiu przeczytalam samodzielnie pierwsza ksiazke: „Nalle, wesoly niedzwiadek” Gösty Knutssona. Jak przyjechalam do Szwecji okazalo sie, ze to jakas ramota i nikt od dziesiecioleci juz go nie czyta.

 

Potem byla oczywiscie Ania – mam w domu wszystkie szesc tomów, które wtedy wyszly. Przyjazn na zycie.

 

Pózniej byl okres indianski i przygodowy. Wazny, bo rozszerzal horyzonty. Czytalam zarówno klasyków poprzedniej epoki (albo i dwóch do tylu) oraz pisarzy ówczesnego PRL. Tych pierwszych dostawalam na urodziny od mojej chrzestnej matki, pianistki i jej meza, sedziwego aktora Tearu Slowackiego. Bywalam potem przepytywana, wiec ich nie kochalam.

 

W miedzyczasie sluchalam „Co wieczór powiesc w wydaniu dziekowym”. Pamietam zwlaszcza „Blaski i nedze zycia kurtyzany” Balzaka oraz „Pieknego pana” Stendhala. Byla to magiczna furtka w swiat pieknych toalet, bizuterii, balów, polowan i innych uciech.

 

W piatej klasie przeczytalam, rzecz jasna ukradkiem, „Uklad” Elli Kazana. Zupelnie nie mialo dla mnie znaczenia o czym ta ksiazka traktowala – zafascynowaly mnie opisy cytrynowej skóry Gwen.

 

Nastepna przelomowa pozycja byla „Wspólczesna kuchnia domowa. Wydanie czwarte dopelnione” Aliny Gniewkowskiej z 1929. Czytalam podczas wizyt u Babci. Jedna rzecz to magiczne przepisy z niedostepnych wtedy surowców , a druga zatkniete w nie reklamy. Wchodzilam z bajkowy swiat Ludwika Spiessa i jego drozdzy winnych, Cukrowni i Zakladów Przemyslowo-Rolnych „Zagloba” i „Opole Lubelskie”, niezbednego artykulu spozywczego wzorowej kuchni „znanego ze swej dobroci octu”, Skladu Win i Towarów Kolonjalnych Braci Pakulskich.

 

Ostatnia klasa podstawówki: „Nastolatki nie lubia wierszy”. Antologia wszechczasów. Uksztatowala kanon moich preferencji poetyckich. Rewelacyjny layout Butenki.

 

Potem wazny byl chyba dopiero Heinrich Böll i „Bilard o wpól do dziesiatej”. W podstawówce czytalam, jak tylko moglam sobie zapewnic dostep litaratury, jedna ksiazke dziennie. W szkole sredniej mialam malo czasu na czytanie, poza lekturami. W Böllu tak sie zaczytalam, ze nie nauczylam sie higieny, z której rzecz jasna bylam nastepnego dnia pytana. Böll wskazal droge do uczciwego, moralnego podejscia  do siebie i historii swojego narodu.

 

Ksiazka mojego zycia jest zdecydowanie „Slawa i chwala”. Ta ksiazka to najlepsza historia Polski wspólczesnej – bo Jasienica nie zdazyl. Ilekroc czytam, tylekroc znajduje cos dla siebie. Pierwszy raz rok po zdobyciu (wlasnym) Mont Blanc. Czytam cyklicznie, zazwyczaj raz do roku, latem. Skarbnica wiedzy o Polsce miedzywojennej.

 

Nastepny w kolejce byl Singer. Wszystko. To bylo juz po pobycie w Stanach i zetknieciu sie z Zydami pochodzenia polskiego. Pierwszy walor to odzyskanie miast i miasteczek zaludnionych przez Zydów. Druga przenikliwosc obserwacji i znajomosc natury ludzkiej. Singer uwazal, ze czlowiek jest zly z natury. Stalo to w opozycji do mojego wychowania a w zgodzie z obserwcjami zyciowymi.

 

Z osobowosci odzyskanych w nowych czasach: Irena Krzywicka i „Wspomnienia gorszycielki”. Zdecydowanie lubie ja za odwage cywilna. Do tej ksiazki tez wracam.

 

Na pewno „Buddenbrookowie”. Wracam do nich jesienia. Niczym produkt typu „trzy w jednym” znajduje tam wiele. Jedno to powiesc jako taka – w odróznieniu od „Czarodziejskiej Góry” bezpretensjonalna i ciepla. Mniej tam Tomasza Manna, a wiecej jego przodków. Kocham opowiesci rodzinne. Lubie kulture niemiecka. Lubie odkrywac jak historia wplywa na losy pojedynczych ludzi i calych rodów. Jak wynosi jednych, a poniza innych (za to samo lubie Balzaka). Ciekawy jest motyw rywalizacji braci – dokladnie czuc obrzydzenie, jakie wzbudzal w Tomaszu jego brat Henryk. Losy kobiet i rola majatku w zyciu. Rola sztuki w zyciu (o czym pisze tez Iwaszkiewicz).

 

„Vi vantrivs i det postmoderna” Zygmunta Baumana. To byla rewelacja, milosc od pierwszego spojrzenia i olsnienie. Dzieki niemu zapisalam sie na socjologie. Milosc trwa.

 

Z tych nowszych „Czastki elementarne” i „Kafka on the shore”.

 

Najnowsze zainteresowanie to biografie wybitnych kobiet, wymiecionych z ksiazek historii badz odplciowionych i pozbawionych osobowosci przez „troskliwych” hagiografów (jak Sklodowska). Moja ostatnia ulubienica to Elsa Kleen.

 

No i jeszcze mala ksiazeczka, otrzymana od mojego ukochanego Profesora. Wyciagam w potrzebie – choc czesciowo mam opanowana. Józef Maria Bochenski „Podrecznik madrosci tego swiata”. Mialam jeszcze dostac Talmud, ale Profesor nagle opuscil mnie bez pozegnania.